آفتاب نیوز :
در آذرماه 1400 به مناسبت تولد داریوش مهرجویی که آخرین فیلمش «لمینور» در اردیبهشت 1401 اکران شد با او تماس گرفتیم، او هنوز خاطرات تلخ مصادره «سنتوری» را به یاد داشت. مهرجویی در طول بیش از نیم قرن فیلمسازی در کنار خلق چهره ای ماندگار در سینما، با فیلم های خود بازیگرانی را به سینمای ایران معرفی کرد و هر کدام ستاره شدند و یا راهی تازه برایشان گشودند. مانند عزت الله جامی، خسرو شکیبایی، بیتا فرهی، علی مصفا و لیلا حاتمی.
سال ها پیش که حضور در جشنواره های بین المللی چندان مورد توجه نبود، آثار او در جشنواره های معتبری چون ونیز، برلین، کن، شیکاگو و توکیو شرکت کرد و جوایزی را از آن خود کرد. اما در همین حد فیلم های او اکران شده یا اکران نشده است.
وی در آخرین گفت و گو با ایسنا در پاسخ به این سوال که آیا برنامه ای برای ساخت فیلم جدید دارید یا خیر، وی ضمن گلایه از برخی تست ها گفت: در مجموع شرایط این است که با این گرانی ها و تورم ها گران نیست. برای تولید فیلم چون ساخت یک فیلم حداقل 10 میلیارد تومان هزینه دارد و در زمان اکران باید 30 میلیارد تومان بفروشد تا به پول اولش برسد.
مهرجویی یادآور شد: در حال حاضر مشغول نوشتن خاطراتم هستم که در آنجا چیزهای زیادی از فیلم هایم خواهم گفت.
کارگردان «اجاره نشین ها» با وجود گلایه هایش تاکید کرد: با همه این اتفاقات می دانم سینما متوقف می شود، چرا که جوانان مشتاق فیلمبرداری هستند و هر روز جلو می آیند. سینما برای تماشای مردم است و به همین دلیل است که در سال های اخیر سینماهای زیادی ساخته شده است. هر چند حیف که وقتی سینما کم بود چیزی نمی ساختند اما حالا که وضعیت سینما به اینجا رسیده این همه سالن سینما ساخته شده است.
مهرجویی که زمانی برای ادامه تحصیل در رشته سینما به آمریکا رفته بود، رشته خود را به فلسفه و با تمرکز بر سینما تغییر داد و از سال 1340 تا 1948 شروع به ساخت فیلم کرد که یکی از ماندگارترین آثار سینمای ایران به نام «گاو» فیلمبرداری شد. فیلمی که تولید آن سخت بود و بسیاری از تهیه کنندگان آن را رد کردند زیرا از فیلم های رقص و آواز آن روزها مانند گنجی کاران دور بود.
در همان سال های قبل از انقلاب چند فیلم دیگر از جمله «دایره مینا» را فیلمبرداری کرد و پس از گذشت چند سال از انقلاب یکی از بهترین فیلم های کمدی را با «اجاره نشین ها» به ثبت رساند.
مهرجو در سال 68 تصمیم گرفت فیلمی بسازد که هیچ تهیه‌کننده‌ای حاضر به همکاری نبود چون آن را یک موفقیت تجاری نمی‌دانستند، اما مهرجو که دوست داشت آنچه را که در ذهن داشت بسازد، ابتدا تولید این فیلم را به عهده گرفت. خودش و بدین ترتیب «هامان» به یکی از فیلم های فراموش نشدنی مهرچی و سینمای ایران تبدیل می شود.
«هونوم»، «سارا»، «پری»، «لیلا»، «بمانی»، «درخت گلابی» و «مهمان مومان» از دیگر آثار مهم این فیلمساز در دهه 70 و اوایل دهه 80 تا «قرن» در سال 85 بودند. ساخته شد؛ فیلم مورد توجه قرار گرفت و در جشنواره فجر جایزه گرفت اما در شب اکران عمومی توقیف شد. این دستگیری که ضربه سختی به مهرجویی وارد کرد، سه ماه بعد با قاچاق دی وی دی های فیلم به پایان رسید. یافت شد
او که در تمام این سال ها به نوشتن و ترجمه مشغول بود، بعد از «عصر» شروع به ساخت فیلم هایی کرد که مثل قبل رضایت طرفداران و بینندگانش را جلب نکرد. این فیلم‌ها اگرچه با دغدغه‌های فردی و اجتماعی مهرجو ساخته شده‌اند، اما انتظارات طرفداران مهرجو را برآورده نکرده و این تصور را ایجاد کرده‌اند که ممکن است دوران اوج او با «عصر» به پایان برسد.
با این حال مهرجویی که چند سالی بود قصد داشت داستان دیگری از «عصر» بسازد، فیلم «لمینور» را در آستانه نهمین دهه زندگی اش که سال گذشته اکران شد را جلوی دوربین برد.
و اما یکی از آخرین برنامه هایی که برای داریوش مهرجویی تدارک دیده شده بود، در 23 اردیبهشت 1400، انجمن فیلم کوتاه ایران یادبودی برای داریوش مهرجویی برگزار کرد و در آنجا نشان ایسفا را اهدا کرد.
در بخشی از این مراسم همانند سال های گذشته هنگام اهدای تندیس اصفا به یک کارگردان قدیمی، فیلم کوتاهی پخش شد که نشان اصفا در محل اقامت داریوش مهرجویی به وی اهدا شد و کارگردان فیلم کوتاهی را ارائه کرد. سخنرانی به عنوان کارگردان تاجیک. سینماگران که از اهمیت این نوع فیلمبرداری می گفتند، تاکید کردند که ساخت فیلم کوتاه کار سختی است، زیرا باید در مدت زمان کوتاهی نظر داد.
خالق فیلم های «اجاره نشین ها»، «همین»، «لیلی»، «مامان مامان»، «سارا» گفت که خودش ۱۰ فیلم کوتاه فیلمبرداری کرده و این جایزه را اعضای آکادمی فیلم کوتاه دریافت کرده اند. آنها به ویروس کرونا مبتلا شدند و از او تشکر کردند.
داریوش مهرجویی فیلم هایی چون آلموس 33، مستر هالو، مدرسه ای که در آن درس خواندیم، بانو، نوک، میکس، دختر گمشده دایی، بمانی، تهران، آسمانی محبوب، نارنج پوش، آرووه و… را در کارنامه هنری خود دارد. و در گزارشاتش در ادامه درباره کارنامه سینمایی او با جزئیات بیشتری خواهیم نوشت.
* منبع ذکر شده برای تاریخ تولد داریوش مهرجویی، دایره المعارف سینمای ایران نوشته عباس بهارلو، مورخ 26 آذر 1319 است، در حالی که برخی منابع دیگر، مانند ویکی پدیا، آن را به سال 1318 می شناسند.
